Prawdopodobnie każdego z nas w okresie dzieciństwa choć raz poddawano tego typu próbie nerwów. Ile razy nieposprzątany pokój lub siedzenie do późna miały poskutkować wizytą jakiegoś straszliwego stwora? Sytuacja taka ma miejsce na całym świecie. Tym razem chciałbym przyjrzeć się Boogeymanowi pochodzącemu z…Serbii. Oto Bauk.
Nazwa: Bauk
Występowanie: Serbia i okolice
Kategoria: stworzenie mitologiczne
Środowisko: ciemne miejsca
Usposobienie: wrogie
Cechy szczególne: specyficzny chód; boi się światła i hałasu; świetliste spojrzenie
Opis:
Bauk to stworzenie zamieszkujące przede wszystkim ciemne, zacienione przestrzenie, zwłaszcza w opuszczonych budynkach. Czai się tam na swoje ofiary, które zwinnie chwyta i pożera. Z powodzeniem należałoby zaliczyć go do kategorii małych stworzeń, jednak z uwagi na rozpościerający się wokoło niego mrok, często wydaje się dużo większy niż jest w rzeczywistości. Wygląd zewnętrzny nie jest do końca znany, głownie z uwagi na fakt zamieszkiwania odosobnionych i mrocznych miejsc. Jego obecność jest jednak potwierdzana przez specyficzny dźwięk, przypominający odgłos tarcia pazurami o drewno. Tłumaczy się go jako szyderczy śmiech tego stworzenia, które w tym samym czasie szykuje się do ataku.
Jedną z istotnych cech rozpoznawczych jest jaskrawe spojrzenie, najczęściej przepełnione kolorem czerwonym lub niebieskim. Z uwagi na swój rzekomy masywny kształt, często przedstawiane są jako stworzenia niezwykle podobne do niedźwiedzi, z tą tylko różnicą, że ich paszcze przepełnione są szpalerami ostrych kłów. Jedną z cech rozpoznawczych jest niezgrabny i dość powolny chód. Posiadają one jednak sposób na szybsze przemieszczanie się.
Legendy:
Plakat filmu Cucuy | fot. filmweb.pl
Różnorodne zapisy w literaturze podają, iż stworzenia te posiadają zdolność do teleportowania się poprzez zacienione obszary. Daje im to możliwość atakowania z dużej odległości, gdyż są w stanie dosięgnąć swojej ofiary wykorzystując portale tworzone w mroku. Podstawowym sposobem radzenia sobie z tym potworem było światło i hałas. Światło nie tylko odstrasza te kreatury, ale jest również w stanie im trwale zaszkodzić. Chodzi w tym wypadku głównie o światło naturalne. Cecha ta może sugerować podobieństwo do wampirów, jednak zaręczam, iż światłowstręt to jedyna co łączy Bauka i nadmienionych krwiopijców. Podsumowując: światło sztuczne odstrasza, a naturalne rani i niszczy.
Podstawowe miejsce w jadłospisie tych stworzeń zajmuje ludzkie mięso. Nie będzie jednak zaskoczeniem, jeśli napiszę, że dużo bardziej cenią sobie posiłek złożony z dzieci niż z dorosłych. Na podstawie wspomnianych wcześniej cech fizycznych oraz sposobu zachowania, często podejrzewa się, iż w rzeczywistości charakterystyka ta dotyczy niedźwiedzia. Zwierzęta te zostały wytępione na terenie Serbii, a pamięć po nich utrwalono właśnie w postaci legend.
Skoro już Serbowie pozbyli się ze swojego terytorium tych pięknych ssaków, to dlaczego nie wykorzystać ich do straszenia dzieci? Bauka wykorzystuje się zatem w roli Boogeymana, który ma za zadanie karcić dzieci za ich niewłaściwe sprawowanie. Stwory tego rodzaju obecne są niemal w każdej kulturze: hiszpański i latynoamerykański EL Coco, czeski Bubak, indonezyjski Wewe Gombel czy choćby śląski Bebok. Temat tego typu stworzeń, duchów, demonów zostanie przedstawiony szerzej w przyszłości. Sam Boogeyman, pod różnymi postaciami, jest niejednokrotnie brany pod uwagę jako personifikacja diabła. Poświęcono mu także kilka filmów, między innymi: Cucuy czy choćby sam Boogeyman w wielu odsłonach.
Ciekawostki:
- Dźwiękiem wydawanym przez te stworzenia jest „bau”, które można tłumaczyć jako polskie „bu” – stosowane do straszenia. W serbskich tłumaczeniach dzieł J.R.R. Tolkiena, określeniem Bauk nazywano Gobliny.
Goblin aka Bauk | fot. pixabay.com
- W Pieśni lodu i ognia wydania serbskiego, Baukiem nazwano Tyriona Lannistera, granego przez Petera Dinklage’a.
- W chorwackich tłumaczeniach serii książek o Harrym Potterze, obecnego tam Boggarta – zmiennokształtne stworzenie – nazywano właśnie Baukiem.
Jak widać, Bauk to stworzenie niezwykle popularne w obszarze zachodnich Bałkanów. Do tematu różnorakich Boogeymenów jeszcze wrócimy, ale z chęcią dowiem się, czym Was straszyli rodzice?
Film o serbskim boogeymanie:
Zajrzyj i przeczytaj inne artykuły:
- Strażnik północy – Amarok.
- Sługa stworzony z gliny – Golem.
- Przypadek niecodziennej śpiączki – Historia Karoliny Olsson.
